Günümüzde insanlar her zamankinden daha uzun yaşamaktadırlar. 19 uncu yüzyılın ortalarında ortalama yaşam süresi 40 yıl iken bugün neredeyse 80 yıldır. Bu olağanüstü ilerlemeye, daha iyi hijyen ve tıbbi bakımın ilerlemesiyle birlikte, çevrenin iyileştirilmesi, sürdürülebilir gıda arzının sağlanması, gıda kalitesi ve güvenirliği alanındaki olumlu gelişmeler de katkıda bulunmuştur. Ancak uzatılan ömür, sağlıklı olarak değil hastalıklı olarak geçiriliyorsa, daha uzun yaşamak birey ve toplum için yük haline gelebilir.
Yemek yeme, yaşamın önemli mutluluklarından biridir. Gıda maddesi, insanın sağlıklı ve aktif bir şekilde yaşamı için gerekli olan tüm besin öğelerini sağlamasının yanında kişinin kendisini mutlu ve keyifli hissetmesini sağlar. İnsan vücudundaki duyu organlarımız, yemek yemekle aşağıdaki hisleri algılar. Bunlar:
- Tat – Tatlı, ekşi tuz, acı, umami (et lezzeti)
- Koku – Dumanlı, baharatlı, meyveli
- Görme – Beklenti – renk, boyut, şekil, görünüm
- Dokunma – Dudaklar, ağız ve boğaz hissi – sıkı, nemli, pürüzsüz
- Ses – Yiyeceklerin gürültüsü – gevreklik, çıtırdamak
Gıdalar sosyal açıdan zevkimize katkıda bulunur. Bir yemeğin paylaşılması, sosyal bağları güçlendirmek için harika bir yoldur. Toplumlar, bölgeler, ülkeler ve dinler arasında değişim gösteren geleneksel yemekler, tören yemekleri ve şenlikli yemeklerin yenmesi kültürel kimlikte önemli bir rol oynamaktadır. Yeme keyfi ve sosyal ve kültürel yönlerinin yanında uzun vadeli refahımıza da katkıda bulunur.
Bir öğünde yenilen her bir gıda maddesi, farklı besin öğelerini içerir. Önemli olan günlük diyeti farklı gıdalardan oluşturmaktır. Buna ek olarak, farklı insanlar farklı enerjiye ihtiyaç duyarlar. Örneğin, aktif çalışan kişiler çok fazla enerjiye ihtiyaç duyarlarken, daha az aktif veya oturarak çalışan insanlar daha az enerjiye ihtiyaç duyarlar. Erkekler, genellikle kadınlardan, yetişkinler ise çocuklardan daha fazla enerjiye ihtiyaç duyarlar. Bebekler için de genel olarak ilk altı ayda anne sütü dışında başka bir gıdaya ihtiyaç duyulmazken, diğer yaştaki insanların beslenmesi için tek bir gıda maddesi sağlıklı bir hayat sürmek için temel besin öğesi ihtiyaçlarını karşılamaz.
Bu bakımdan, gıdaları geniş bir çeşitliliği gözeterek yeterli ve dengeli bir şekilde tüketmek gerekir. Belli bir zaman dilimi içinde çeşitli gıda maddeleri, aşırıya kaçmadan tüketilmelidir. Bir diyetin “iyi” veya “kötü” olup olmadığını belirleyen unsur, bireylerin ihtiyaçlarını ne ölçüde karşıladığıdır. Ülkeler arasındaki yemek alışkanlıklarındaki farklılıklar, gıda çeşitliliği konusunda sağlıklı bir gıda tüketimine giden birçok yol olduğunu göstermektedir.
